Beiers voor beginners
Er zijn veel "Zuagroaste" in München
Maar iedereen die een autochtone Beier ontmoet, wil graag met hem kunnen communiceren of hem op zijn minst begrijpen.
Onze korte introductie tot het Beierse dialect zal je hierbij helpen:
Eenvoudige klanken om de uitspraak te illustreren
- "à" zeer lichte à, zoals in Para:de, Karat, Spagat;
Voorbeelden: Radi [rà:de] = radijs; Madl [mà:dl] = meisje. - "å" gedempte a, klinkend als een open o, zoals in Wort, Post, Moll, tol.
Voorbeelden: i hab [håb]= ik heb, i mag [må:g]= ik hou van - "a" Normale a, zoals in ticket, wegdek, kamp.
Voorbeelden: Walli [walle] = Walburga, Abrui [abrui] = april, Datzn [dazzn] = poot - "e" gesloten e, zoals in wijnstok, leven, fee.
Voorbeelden: Bredl [bre:dl] = plank, des [de:s] = dat, Schlegel [schle:gl] = zware hamer - "ä" de open e zoals geschreven Duits nett, fett wordt in het Beiers uitgesproken als ä.
Voorbeelden: sehgn [säng] = zien, Besn [bä:sn] = bezem - "o" gesloten o zoals in het Duits lof, saus
Voorbeelden: Topferl [dobbfàl] = kleine pot, Kopferl [kobbfàl] = kleine kop
De Beierse begroeting
De juiste Beierse begroeting is een belangrijk onderwerp als je het vertrouwen van de plaatselijke bevolking wilt winnen, omdat ze er veel belang aan hechten. Een begroeting brengt mensen samen en is een uiting van waardering voor de andere persoon.
Griaß di/eahna/God [griàsde][griàseànà] [griàsgo:d]
Groeten (vertrouwelijke, vriendelijke groet tussen mensen die elkaar kennen)
Grüß Sie (gemeenschappelijke begroeting tussen mensen die elkaar bij de voornaam kennen)
Grüß Gott (beleefde, neutrale groet)
Servus → [seàwàss / seàwuss]
Vriendelijke groet om hallo of tot ziens te zeggen (...Servus beinand, suacht's eich an Platz, dann fang ma glei mit'm Essn o! ...Servus, tot ziens, we gaan naar huis!)
Het Beierse afscheid
Het Beierse afscheid is, net als de begroeting, een belangrijk onderwerp. Wat zeg je als je afscheid neemt in Beieren? Wees voorzichtig met "Dag"! Je kunt in een oogwenk alle sympathie verliezen die je zo hard hebt verdiend. In de huidige "multiculturele samenleving" is vooral dit voorbeeld niet meer zo strikt als vroeger.
Pfiat di → [bfiàdde]
Hou je (God), zorg goed voor jezelf; (Beierse afscheidsgroet.
Pfiat eahna → [bfiàddeànà]
Beleefd afscheid van een of meer personen
Pfia Gott beinand, pfiat euch, pfiats eich → [bfiàgobbäinand / bfiàddaich / bfiazzaich]
Begroetingsformule om afscheid te nemen van meerdere mensen tegelijk (...pfia Gott beinand-pfiat euch, kemmts guad hoam und sagts an scheena Gruaß!)
Beiers eten
Krakelingen, broodjes en rustiek boerenbrood zijn de basis van een stevige Beierse snack. Er zijn ook andere smakelijke Beierse specialiteiten uit de oven.
| Beiers | Duits |
|---|---|
| Krakeling | pretzel, krakeling |
| Broodje | Broodje |
| Apfekiachal / Apfeküacherl | Appeltaart; gebakken appelringen |
| Auszogne / Auszogene | Reuzelgebak, reuzelcake |
| Pruimencake | Bladerdeeggebak van gistdeeg met pruimen |
| Vleespastei / vleespastei | Gehaktbal, gehaktbal; gemaakt van gehakt |
| Leberkäs / Leberkaas | Gehaktbrood; vleesbrood gebakken in een vorm |
| Kaas | kaas |
| Muich | melk |
| Obazda / Obatzter | pittige bavariaanse kaascrème |
| Room | room |
| kwark | kwark |
| aardappelen | Aardappelen |
| Gele rapen | Wortelen, wortelen, wortelen |
| Kool | Kool, witte kool |
| Mierikswortel | Mierikswortel |
| prei | prei |
| radijs | radijs |
| Radijs / radijs | Radijs |
| Ree | Cantharellen |
| Rode biet | Rode biet |
| Champignons | Champignons |
Hier vind je nog meer Beiers: www.bayrisches-woerterbuch.de